Parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart onduidelijk door verschillende eigen regels van gemeenten

Open brief aan de politiek

Dat Nederland op het gebied van inclusie tegen de verwachtingen in soms mijlenver achterloopt, beschreef ik al wel vaker. Een nieuw dieptepunt betreft de meest uiteenlopende eigen regels die diverse gemeenten hanteren voor parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart. In dit artikel, of een soort open brief aan de politiek, schrijf ik specifiek over hoe die regels de mobiliteit en participatie van mensen met een beperking drastisch belemmeren of bijdragen aan een ongelijke behandeling.

Steeds meer toegevoegde regeltjes voor mensen die parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart

En dan heb ik het deze keer niet eens over de gigantisch uiteenlopende bedragen die verschillende gemeenten aan hun inwoners rekenen voor de aanvraag of verstrekking van een Gehandicapten Parkeerkaart (GPK). Want dat een GPK in de ene gemeente een paar tientjes kost en in de andere gemeente tot zo’n 250 euro, vind ik ook niet normaal. Ik heb het ook niet over de willekeur van de keuringsartsen. Ook niet over de mate van sociale inslag die verschillende gemeenten toepassen bij het verstrekken. Nee, deze keer gaat het over de bizarre ontwikkeling dat gemeenten steeds meer toegevoegde regeltjes hanteren voor mensen die een gehandicapten parkeerkaart gebruiken.

Gelijkwaardigheid voor mensen met een beperking?

We hebben namelijk weliswaar een mond vol van inclusie, dat iedereen gelijkwaardig is en dat iedereen moet kunnen anticiperen. Ook met een beperking of chronische ziekte. Volgens mij heeft Nederland daarom in 2016 ook het VN verdrag voor chronisch zieken en gehandicapten geratificeerd. Weliswaar als één van de laatste landen en op zo’n manier dat er geen consequenties aan verbonden kunnen worden, maar het is wel erkend. Bovendien stemde in januari 2023 de Eerste Kamer in met de aanpassing van het eerste artikel uit de Grondwet. Die luidt sindsdien: “Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan”. Wow, dat klinkt als een stukje gelijkwaardigheid voor mensen met een beperking.

Europese gehandicaptenparkeerkaart volgens Rijksoverheid

Maar de praktijk is weerbarstig. Ga je namelijk met je handicap in je auto op pad, dan ontdek je dat er helemaal geen gelijkwaardigheid is. Want ook al heb je een landelijk erkende gehandicaptenparkeerkaart, je kan daar niet overal vrij gebruik van maken. Sterker nog, de GPK zou een Europees bewijs zijn om gebruik te mogen maken van parkeervoorzieningen voor mensen met een beperking. Een vergunning die in alle landen van de Europese Unie geldig is, plus Liechtenstein, Noorwegen, Ijsland en Zwitserland. Op de website van de Rijksoverheid staat duidelijk dat je met een geldige gehandicaptenparkeerkaart je auto mag neerzetten op algemene gehandicaptenparkeerplaatsen. Die zijn aangegeven met een blauw bord met het icoontje van een rolstoel, al dan niet met een groot wit kruis in het vak. Alleen voertuigen met een gehandicaptenparkeerkaart mogen daar parkeren. Ook staan er extra situaties vermeld waar je met een GPK onder bepaalde omstandigheden mag parkeren.

Lokale wetgeving niet boven landelijke wetgeving

Praktisch gezien werkt een GPK dus als een soort Europese en landelijke parkeervergunning voor mensen met een beperking. Mij is altijd uitgelegd dat lokale wetgeving nooit boven landelijke wetgeving mag gaan. Allerlei gemeenten gaan echter zelf aanvullende vergunningen of registraties verzinnen die je bovenop de GPK moet hebben om gebruik te kunnen maken van de parkeerfaciliteiten. Dat riekt in mijn beleving dan naar een fenomeen dat in strijd is met die landelijke regelgeving. Bovendien staat het de participatie van mensen met een beperking in de weg. Het vrij kunnen parkeren met een GPK op een gehandicaptenparkeerplaats blijft nog wel overeind. Toch kom je een warboel tegen aan regels, aanvullende vergunningen en dergelijke wanneer je met een gehandicaptenparkeerkaart op gewone parkeerplaatsen zonder kosten wilt parkeren.

Gebruik van de gpk is niet gelijk geregeld

Veel mensen met een handicap of chronische ziekte moeten om medische redenen al van alles plannen om een dagje op pad te gaan. Maar bij steeds meer gemeenten moet je nu dus zelfs al dagen voordat je daarheen reist al zorgen voor die aanvullende plaatselijke gehandicaptenparkeervergunning. Een spontaan dagje winkelen in de stad wordt daardoor bijna onmogelijk. En je zal maar even onverwacht naar iemand toe moeten, dan kan dat dus niet. Of dachten die gemeentes dat mensen met een beperking alleen maar achter de geraniums zitten? Dat die geen sociaal leven hebben? Of zelf nooit naar anderen om zien of afspraken buiten de deur hebben? En als je binnen Nederland al zoveel verschillende regeltjes hebt per gemeente. Hoe gaan toeristen dat dan doorgronden? Eén Europa, één gehandicapten parkeerkaart, maar het gebruik ervan is in Nederland in veel gemeenten niet gelijk geregeld. Hoe dan?

Loonstroken aanleveren om te parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart

Beeld je als gezond mens eens in, hoe het voelt om je steeds te moeten registreren als je naar een andere gemeente rijdt. Sommige gemeentes, zoals Amsterdam, vragen zelfs loonstroken of verklaringen van werkgevers als je met een leaseauto en een gehandicapten parkeerkaart wilt parkeren. Belachelijk toch? Kan je je indenken dat je als leaseautorijder zonder beperking loonstroken moet laten zien om in Amsterdam te parkeren? Dus waarom zou je dat met een beperking wel moeten? Precies, dat is dus verre van gelijkwaardigheid. Waarschijnlijk voert zo’n gemeente op dat het is om fraude tegen te gaan. Je hebt als bezitter van een gehandicaptenparkeerkaart echter in je eigen gemeente soms al hard genoeg moeten bewijzen dat je zo’n GPK nodig hebt. Vaak ben je als bestuurder met een beperking via het CBR voor je benodigde aanpassingen in je auto ook al door de mangel gehaald. Gemeentes moeten maar een andere manier bedenken om zulke fraude tegen te gaan ipv privacygevoelige informatie die NIETS met een beperking te maken heeft op te eisen van de bezoeker.

Onevenredig veel ongemak voor mensen met een beperking

Bovendien moet je in veel gemeentes die nu hun eigen toegevoegde regeltjes bedenken bij het gebruik van een gehandicaptenparkeerkaart, je aanmelden op kenteken. Mocht je dus een ander voertuig gebruiken, dan moet je dat dus weer laten aanpassen. Voor mensen met een beperking die zelf rijden, kan dat al vervelend zijn wanneer je een andere auto hebt gekocht of leent. Maar voor mensen die afhankelijk zijn van anderen, wordt het helemaal lastig. Allereerst omdat die mensen vaak een grotere beperking hebben dan mensen die nog zelf auto kunnen rijden. Als je dan ook nog eens telkens wanneer je met iemand meerijdt, moet zorgen dat het kenteken een paar dagen voor je reis naar zo’n gemeente is geregistreerd of gewijzigd, dan geeft dat extra en onevenredig veel ongemak. Want het betreft niet alleen even een digitaal formuliertje invullen. Je moet in de meeste gevallen bijvoorbeeld een scan van de voor- en achterkant van je GPK toevoegen. En dat terwijl er gewoon een registratienummer staat op je gehandicaptenparkeerkaart.

Het overzicht op al die verschillende regels is compleet zoek

Het maakt het helemaal onoverzichtelijk omdat er steeds meer gemeenten zijn die hun eigen regeltjes toevoegen voor het parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart. Het is dus totaal onoverzichtelijk waar je wel en waar je niet moet aanmelden dat je de gemeente bezoekt. En elk van die gemeentes heeft ook nog eens zijn eigen specifieke regeltjes. Eigenlijk zou je met een beperking dus elke keer als je op reis gaat, moeten onderzoeken of dat voor die te bezoeken gemeente geldt. En laat staan wanneer zo’n gemeente, zoals Amsterdam, op een gegeven moment die eigen toegevoegde regeltjes weer wijzigt. Of neem Gouda. Daar moet je in een of andere app ook nog eens je kenteken registreren zodra je er parkeert. Het overzicht op al die verschillende regels is inmiddels compleet zoek!

Verschil moet je maar net weten bij het parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart

En het gaat niet eens over alleen het feit dat je met zo’n toegevoegde vergunning zonder te betalen kan parkeren op betaalde parkeerplekken. Wanneer je ter plekke betaalt in de parkeermeter dan mag je in sommige gemeentes daarop wel weer parkeren en dat verschil moet je maar net weten. Maar veel parkeermeters zijn voor mensen met een beperking niet goed te gebruiken. En de meeste gehandicaptenparkeerplaatsen zijn veelal onvoldoende goed aangelegd qua maat en functionaliteiten.

Reguliere plekken vaak onmogelijk met een gehandicaptenvoertuig

Laat staan wanneer je op een reguliere parkeerplek in een drukke stad je rolstoel moet uitladen. Dit omdat bijvoorbeeld de algemene gehandicaptenparkeerplaatsen bezet zijn. Of omdat je vanwege je beperkte mobiliteit dichterbij je bestemming moet parkeren. Veel gehandicaptenbusjes zijn te hoog voor parkeergarages (waar vrijwel altijd iedereen moet betalen). Ook speelt de lengte van een gehandicaptenbus parten wanneer je op reguliere betaalde parkeerplekken gaat staan. Zeker wanneer je 3 meter extra ruimte nodig hebt vanwege een rolstoellift om met je rolstoel achterin de bus te rijden. Persoonlijk vind ik betalen ook dubbel, omdat je notabene bij de verstrekking en verlenging van de GPK al flink hebt moeten betalen. Het mooie is dat je voor sommige gemeentes, zoals € 25,- in Amstelveen, eerst moet betalen voor de extra gehandicaptenvergunning om zogenaamd gratis ermee te mogen parkeren.

Mensen met een beperking hebben het recht verloren om anoniem te reizen

Maar meld je je in sommige gemeentes niet aan omdat je al die verschillende regeltjes niet kent en ga je dus in je onschuld staan op een parkeerplaats MET je gehandicaptenparkeerkaart, dan kan je alsnog een boete ontvangen, omdat je voertuig en/of je komst niet geregistreerd was. Er zijn al tal van mensen met een beperking die daardoor een boete hebben gekregen. Vaak is dan bij een bezwaar het excuus van de gemeente dat het komt omdat er digitaal met scanvoertuigen gecontroleerd wordt. Maar waarom moeten mensen met een beperking de dupe worden van een misfunctioneren van de automatisering? We doen tegenwoordig er alles aan om privacy te beschermen, maar kennelijk hebben mensen met een beperking het recht verloren om anoniem te reizen.

Milieuzones maken parkeren met een gehandicaptenparkeerkaart nog eens extra ingewikkeld

En dan heb je ook nog het fenomeen milieuzones. Zo ontdekte ik dat je in sommige steden daar ook nog rekening mee moet houden. Nou is het zo dat er onder mensen met een beperking een grote groep leeft die net wat minder te besteden heeft dan de gemiddelde Nederlander. Een nieuwe auto staat dan ook niet meteen bovenaan de mogelijkheden. Maar zelfs tweedehands gehandicaptenvoertuigen kunnen door de aanpassingen flink aan de prijs zijn. Maar laat het nou net zo zijn dat veel van die mensen met een beperking niet of niet ver kunnen lopen of rollen. Juist die doelgroep is afhankelijk van een parkeervak in de buurt van de bestemming. Je moet dan dus ook nog allerlei vrijstellingen zien te regelen, soms weer per gemeente waar je naar toe gaat. Er is een website specifiek over deze milieuzones.

Oproep aan politiek en aan de lezers van dit artikel!

Snapt u na het lezen van bovenstaande alles nog? Of begint het u ook te duizelen bij wat je allemaal moet onderzoeken voordat je even op stap kunt met je auto als mens met een beperking? Ik roep daarom de politiek op om hier echt eens heel goed naar te kijken. En niet alleen kijken, maar ook eenduidige landelijke regels op te stellen die in alle gemeentes gelden. Het liefst zelfs in Europees verband!
Deel als lezer de link van dit artikel dan ook alsjeblieft massaal om te zorgen dat dit signaal van ongelijkheid bij de politiek bekend wordt!