Vrachtwagenchauffeur met één arm worden, is niet mogelijk

Met aanpassingen, zonder problemen

Ik werd getriggerd door een krantenberichtje. Een vrachtwagenchauffeur met maar één arm reed decennia lang, met aanpassingen, zonder problemen met vrachtwagens in de rondte. Ineens moest hij echter zijn groot rijbewijs inleveren. Niet omdat hij ongelukken veroorzaakte, maar door gewijzigde regeltjes!

Eenarmige vrachtwagenchauffeur

Ik las het oorspronkelijke bericht twee jaar geleden al en kon het toen al nauwelijks geloven. Ik zat toen zelf net midden in het proces van leren autorijden met aanpassingen. Het berichtje raakte me dus toen al, maar ik had mijn energie nodig voor mijn eigen veranderingen in mijn leven. Onlangs verscheen echter een vervolg. Dit was het krantenartikel: Eenarmige vrachtwagenchauffeur in mineur na uitspraak: ‘Kijk eens wat wél kan in plaats van niet’ – RTV Drenthe.

Uitzonderlijke situaties

De man lijkt zich inmiddels te berusten in het onrecht dat hem is aangedaan en in het feit dat hij daardoor eerder met pensioen moest. Ik wilde het daarom ook maar laten rusten. Toch knaagde het aan mijn gevoel van rechtvaardigheid. Ik moest het dus van me af schrijven. Ook in de toekomst komen er immers uitzonderlijke situaties voor, waarbij iemand met een beperking tegen alle verwachtingen in iets kan wat voor onmogelijk werd gehouden. Voor die mensen moet er toch een perspectief zijn om een droom of een baan te vervullen? Uiteindelijk besloot ik mijn relaas dan ook te publiceren in mijn blogs. Het zal een druppel op de gloeiende plaat zijn, maar heel misschien draagt het nog eens bij aan een verandering.

Autorijden is geen spelletje

Omdat ik zelf autoliefhebber, autojournalist en voormalig beroepschauffeur ben, plezier heb in autorijden en ondanks mijn beperking met aanpassingen weer de weg op kan, heeft rijvaardigheid mijn aandacht. Ik erger me rot op de weg aan de vele weggebruikers in Nederland die zijn of haar rijbewijs eigenlijk niet waard zijn. Want zoals veel bestuurders denken, rijdt iedereen slechter dan ik zelf. (Lees hier aub enige ironie in, voordat ik straks allemaal berichtjes krijg over dat ik zo zelfingenomen ben.) Ik stoor me ook aan mensen die zichzelf niet laten testen op hun rijvaardigheid, ondanks dat ze dat vanwege ziekte, medicatie of een beperking wel zouden moeten. Want, zo lees ik in die berichten vaak terug, dat is zo’n gedoe en het kost geld. Ik heb daarop wel vaker gereageerd dat autorijden geen spelletje is en dat hun gemak geen excuus is als ze iemand dood rijden.

Nieuwe regeltjes

Je zou dan ook denken dat ik het ontnemen van de man zijn groot rijbewijs wel ok vind. Toch is het tegendeel waar. De man reed namelijk al meer dan dertig jaar met een vrachtwagen in de rondte. Met wat aanpassingen aan de bediening gaf het hem volgens eigen zeggen geen problemen. De aanpassingen waren ook toegestaan door het CBR. Totdat de regeltjes veranderden. Volgens die nieuwe regeltjes mag die man zijn vrachtwagen niet meer besturen. Hoe krom wil je het hebben? Ik had het kunnen begrijpen als de chauffeur geregeld schades zou rijden. Over schades wordt alleen met geen woord gerept. Het gaat puur om het feit dat er sinds 2003 in de wet staat dat je een vrachtwagen met twee handen aan het stuur moet kunnen bedienen.

Twee handen aan het stuur

En dat gaat uiteraard best lastig als je maar één arm hebt. Volgens het CBR had de vrachtwagenchauffeur dus al sinds 2003 niet meer mogen rijden. Kennelijk had het CBR dat zelf bij de vijfjaarlijkse herkeuringen ook tot aan 2020 raar gevonden en het CE Rijbewijs steeds zonder problemen verlengd. Het is logisch dat je een motorvoertuig in principe met twee handen aan het stuur moet kunnen bedienen. Maar uitzonderingen moeten toch mogelijk zijn. Met een auto hoor je ook eigenlijk twee handen aan het stuur te hebben. Door mijn beperking lukt dat ook niet en dus rijd ik met een hand in een stuurvork. Daar kreeg ik les in, daar ben ik in getoetst en nu rijd ik prima met mijn ‘mooiste rolstoelbusje van Nederland’. Net als de man in dit artikel prima reed in zijn vrachtwagen.

Enige eenarmige vrachtwagenchauffeur

Ik kan er maar niet over uit dat dat regeltje belangrijker is dan een bewezen rijvaardigheid die notabene eerder wel in orde was. Het zou volgens het CBR te gevaarlijk zijn om met één arm een vrachtwagen te besturen. Dat zouden ze zelfs hebben getest, aldus het verweer van het CBR bij de rechter. De chauffeur stelt daarbij terecht vraagtekens, omdat hij de enige eenarmige vrachtwagenchauffeur in Nederland is. Heeft het CBR van een willekeurige medewerker een arm op de rug getapet en zonder oefenen achter het stuur gezet van een tientonner? Tja, dan snap ik dat iedereen zijn adem inhield. De eenarmige chauffeur van het artikel had echter al 31 jaar rijervaring op de vrachtwagen. En net als bij auto’s was zo’n dertig jaar geleden het besturen van een motorvoertuig zonder al die veiligheidsvoorzieningen en rijhulpen ingewikkelder dan tegenwoordig.

Vrachtwagenchauffeur beoordelen op vaardigheden ipv op regeltjes

En hoe zit het dan met het zoveel mogelijk participeren in de maatschappij door mensen met een beperking? Ik begrijp echt dat je met bepaalde beperkingen niet kan rijden, maar kijk naar het individu. Elke beperking is anders en elke beperking heeft een ander effect op een persoon. Net als bij mensen die wel alle ledematen hebben, zit er verschil in vaardigheden. Dus als iemand tegen alle verwachtingen iets wel kan, waarom daar dan niet op beoordelen in plaats van halsstarrig aan regeltjes vasthouden? Test iemand met een beperking gewoon op wat die wel kan en blijkt uit die test inderdaad dat diegene niet veilig en vaardig genoeg een motorvoertuig bestuurt, verleen pas dan geen toestemming.

Niet de beperking maakt iemand gehandicapt

Ik dacht ook dat we in Nederland zoveel mogelijk mensen aan het werk wilden houden, om te zorgen dat er niet te veel mensen afhankelijk worden van een uitkering. Wat me ook raakt is dat deze meneer tot twee keer toe gelijk heeft gekregen bij het aanvechten van de beslissing, maar dat het CBR kennelijk per se gelijk wilde hebben en het tot aan de Raad van State heeft aangevochten. Het gelijk krijgen, was kennelijk belangrijker dan de participatie en werklust van deze chauffeur. Zonder te kijken naar mogelijke uitzonderingen, zoals dit unieke geval, maar om maar vast te houden aan een regeltje. Een nieuw regeltje notabene. Hieruit blijkt maar weer dat niet de beperking iemand gehandicapt maakt, maar dat dat komt door een ontoegankelijke wereld om ons heen en bureaucratie.