Mijn rolstoel op maat is hightechie voor het echie (deel 2 van 3)

Rolstoelwielen en remmen

Inmiddels heb ik zo’n half jaar mijn huidige rolstoel, een TNS Notos. De hoogste tijd om er eens wat aandacht aan te besteden, want het zijn niet zo maar een stel buizen en wielen. Mijn rolstoel is volledig op maat gemaakt met enkele bijzondere of hightech hoogstandjes die me beter helpen zitten en rollen. Kortom, mijn rolstoel op maat is hightechie voor het echie. In deel 2 vertel ik vooral over mijn rolstoelwielen, remmen en aanverwante onderdelen. In deel 1 schreef ik al over het frame met ergozit, in feite de basis van je rolstoel. Het derde deel besteed ik aan het zitkussen, de bekleding en andere aanbouwdelen.

Antikiepwieltje

In ‘Mijn rolstoel is hightechie voor het echie (deel 1 van 3)’ schreef ik weliswaar heel stoer over hoe makkelijk ik inmiddels een wheelie kan maken, maar geloof mij… dat gaat vroeg of laat een keer fout. Het zal vast niet de laatste keer zijn dat ik door omstanders van de grond geplukt word. Daarom heb ik voor de zekerheid ook maar een antikiepwieltje laten plaatsen. Opklapbaar, zodat het wieltje omhoog kan bij het inladen van de rolstoel in de auto, tijdens het handbiken of als ik in een moedige bui ben.

Voorvorken en voorwieltjes

Aan weerszijden van het voorframe zitten de voorvorken met de kleine voorwieltjes. De keuze is reuze voor wat betreft voorwielen. Althans, bij het op maat laten maken van een rolstoel. De standaardkeuze bij TNS bestond uit 4, 5 of 6 inch. Ik ben voor de 4 inch gegaan. In combinatie met een massieve softroller als bandje, bood dat voor mij de juiste combinatie van wendbaarheid en comfort. Als je wilt, kan je voor nog kleinere wieltjes kiezen. Die geven weliswaar nog meer wendbaarheid, maar haken ook makkelijker achter obstakels. En na een paar keer een afdruk van je gezicht te hebben achtergelaten op het asfalt, zou je wensen om voor iets grote te hebben gekozen. De voorvorken kunnen draaien via balhoofden. In overleg met TNS heb ik gekozen voor iets zwaardere en sterkere balhoofden van de TNS Activator in plaats van de iets kleinere en lichtere die standaard op de Notos zitten. De TNS Notos is berekend op mensen met een maximum gewicht van zo’n 100 kilo. Ik blijf daar met kleren aan nog wel een kilo of tien onder, maar gezien mijn stevige gebruik wilden we voorkomen dat ik om de haverklap zou stranden met aan gort gereden balhoofden.

25 inch rolstoelwielen

Omdat TNS maatwerk levert, kon de gehele rolstoel veel compacter gehouden worden dan de fabrieksrolstoel die ik daarvoor had. Hierdoor konden we ook de rolstoelwielen een inch kleiner houden. Zo ging ik van de 26 inch wielen onder de Quickie Argon2 naar 25 inch onder de TNS Notos. Overigens is voor veel mensen 24 inch ook toereikend. Laat je voor de juiste maat van je rolstoelwielen uitvoerig voorlichten door je leverancier. Een verkeerde maat kan klachten veroorzaken aan je handen, armen, schouders en romp. Als richtlijn geldt dat je met je vingertoppen bij de naven van je rolstoelwielen moet kunnen komen. Het hangt dus voornamelijk van je lichaamslengte af. Bedenk dat de ideale maat van je rolstoelwielen bepaalt wordt door een combinatie van het makkelijk in beweging brengen van je rolstoel met het comfortabel en soepel afleggen van afstanden met zo min mogelijk slagen.

Camber van rolstoelwielen

Daarbij moet je ook een afweging maken in hoe schuin je je rolstoelwielen wilt hebben, oftewel het camber. Hoe schuiner de wielen, des te wendbaarder je rolstoel wordt. Daarom zie je bij paralympische sporten, zoals rolstoeltennissen, rolstoeldansen of rolstoelbasketbal, de wielen erg schuin staan. Voor dagelijks gebruik is dat echter onhandig. Je rolstoel wordt er immers zo breed van dat je bijvoorbeeld moeilijker door een deuropening past en daarnaast is de rechtuitstabiliteit weer minder. Een ADL-rolstoel (Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen) heeft vaak een camber van 0 tot 5 graden, die van mij zit daar met drie graden keurig tussenin.

Rolstoelwielen van Spinergy

Omdat ik er geregeld op uit trek met een aankoppelbare handbike en ik ook niet te beroerd ben om af en toe een stoepje op of af te denderen wanneer de gemeente ergens is vergeten die af te laten lopen, zijn rolstoelwielen met stalen spaken niet een goed idee. Die willen dan wel eens breken. Een beetje zoals ik vroeger met een slag in mijn fietswiel thuiskwam en mijn vader zo hard als mogelijk nee schuddend antwoordde op zijn vraag of ik toevallig stoepjes opknalde. Spinergy wielen hebben spaken die een beetje mee kunnen buigen, zodat grote klappen beter te behappen zijn voor de wielen. De wielen schelen bovendien een stukje gewicht ten opzichte van de met stalen spaken uitgeruste wielen. Spinergy levert diverse modellen met erg fraaie designs die je in allerlei kleuren kan verkrijgen. Sommige modellen hebben wel een stevig prijskaartje, dus als je je fantasie de vrije loop laat, bestaat wel de kans dat je de portemonnee moet trekken. Zelf koos ik voor mijn setje wielen uit een rustig ontwerp met zwarte spaken. Bonte kleuren zien er misschien wel stoer uit, maar ik koos bewust voor een rustige look die bij alle gelegenheden kan. Mocht ik ooit een tweede setje nodig hebben, dan ga ik wel wat meer los om er een persoonlijkere noot aan te geven.

Carbolife Quadro hoepels

Aan de achterwielen zitten hoepels waarmee je de rolstoel in beweging brengt. Vanwege mijn handbeperking zocht ik naar een stuk extra grip ten opzichte van de standaard stalen hoepels. Ik had op de Argon2 al eens rubberen hoepelhoezen laten monteren, maar die vlogen er bij een beetje kracht zetten steeds vanaf. Bij het bestellen van de Notos, kwam TNS toen met het idee van ergonomisch gevormde hoepels met een rubber coating. Deze hoepels van Carbolife van het type Quadro, zijn eivormig ipv helemaal rond en het rubber heeft zelfs een beetje een plakkerig effect. Ze zijn werkelijk fenomenaal. Ik hoef vrijwel nooit meer in de hoepels te knijpen en kan eenvoudig vaart maken door mijn handpalmen tegen de hoepels te duwen.

Remmen met een opklapbare hefboom

Over de remmen hebben we wat langer nagedacht om vorm en functie samen te laten gaan. De remmen dienen overigens als een soort handrem, bij stilstand dus. Afremmen doe je namelijk met je handen. Nu ik ervarener word als roller, merk ik dat ik de remmen bij mijn dagelijkse activiteiten steeds minder vaak gebruik. Maar helemaal zonder lijkt me onmogelijk. Bij het in- en uitstappen van de rolstoel, de zogenaamde transfers, is het blokkeren van de wielen immers een stuk veiliger. En het nut ervan bij stilstaan op aflopende ondergronden, hoef ik vast niet uit te leggen toch? De meest gebruikte toepassing zijn schaarremmen die gedeeltelijk onder je zitting weggewerkt kunnen worden.

Dat staat mooier, maar met mijn spalken kon ik de hoek niet maken om ze te bedienen. Bovendien heb ik verlengers nodig om de hefboomwerking te vergroten en de remmen dus met minder kracht te bedienen. Ik zag het alleen niet zitten om met twee van die voelsprieten naast mijn knieën in de rondte te rijden. TNS zag daar wel een uitdaging in wat resulteerde in opklapbare remverlengers. En hoewel die er nooit zo mooi uit zullen zien als van die compacte schaarremmen onder de zitting, vallen mijn remhendels nu een stuk minder op.

Lees in deel 3 verder over de bekleding, het zitkussen, opklapbare duwhandvatten en andere accessoires op mijn rolstoel.
Heb je deel 1 gemist waarin ik vooral vertel over het frame van mijn handgemaakte rolstoel met daarin de ergozit, het balanspunt en het opmeten, dan kan je dat hier lezen.